เมื่อวันที่ 27 พ.ย.2568 ดร.อรรถพล สังขวาสี อดีตปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เปิดเผยว่า จากรายงานใหม่ของธนาคารโลก Future Jobs: Robots, AI and Digital Platforms in East Asia and Pacific (2025) ชี้ให้เห็นว่า ตลาดแรงงานในภูมิภาคเอเชียตะวันออกและแปซิฟิกกำลังเปลี่ยนโฉมเร็วกว่าที่หลายประเทศคาด จากการเข้ามาของหุ่นยนต์ ปัญญาประดิษฐ์ (AI) และงานบนแพลตฟอร์มออนไลน์ ส่งผลให้ทั้งรูปแบบงาน ทักษะงาน และโครงสร้างตลาดแรงงานเปลี่ยนไปอย่างก้าวกระโดด
ดร.อรรถพล กล่าวต่อไปว่า โดยรายงานของธนาคารโลกระบุว่า ในช่วงปี 2018–2022 หุ่นยนต์ได้แทนที่แรงงานทักษะต่ำในภูมิภาคกว่า 1.4 ล้านตำแหน่ง แต่ในขณะเดียวกันกลับสร้างงานทักษะสูงใหม่กว่า 2 ล้านตำแหน่ง โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมยานยนต์ อิเล็กทรอนิกส์ และการผลิตขั้นสูง นอกจากนี้ งานที่เกี่ยวข้องกับ AI ในภูมิภาคยังมีประมาณ 10% แม้จะต่ำกว่าประเทศพัฒนาแล้วที่เฉลี่ยราว 30% แต่ตัวเลขดังกล่าวกำลังขยับขึ้นอย่างต่อเนื่อง อย่างไรก็ตาม ในส่วนประเทศไทย มีความเสี่ยงอาจสูงกว่าหลายประเทศในภูมิภาค เนื่องจากแรงงานไทยกว่า 52% เป็นแรงงานนอกระบบ (informal) ซึ่งมีโอกาสเข้าถึงการฝึกอบรมและสวัสดิการน้อยที่สุด ขณะเดียวกัน สัดส่วนใหญ่ของแรงงานไทยยังอยู่ในงานรูทีนซ้ำ ๆ ที่ AI สามารถเข้ามาช่วยหรือแทนได้บางส่วน เช่น งานธุรการ งานบริการ งานด้านเอกสาร และงานวิเคราะห์ข้อมูลขั้นต้น และนี่ไม่ใช่แค่เรื่องเทคโนโลยี แต่เป็นสัญญาณเตือนด้านทักษะของประเทศ ดังนั้น ประเทศไทยจำเป็นต้องเร่งพัฒนาแรงงานใน 3 มิติ ได้แก่ 1.ทักษะดิจิทัลพื้นฐาน 2.ทักษะการใช้ข้อมูล (data skills) และ 3.ความเข้าใจการทำงานของ AI ในงานอาชีพต่าง ๆ ซึ่งปัจจุบันไทยมีแรงงานแพลตฟอร์มมากกว่า 2–2.5 ล้านคน ซึ่งกลายเป็นกำลังแรงงานใหม่ที่ต้องได้รับการคุ้มครองและสนับสนุนด้านทักษะเช่นเดียวกัน หากรัฐไม่เร่งพัฒนาระบบการเรียนรู้ตลอดชีวิตและการอัปสกิลอย่างครอบคลุม ไทยอาจสูญเสียความสามารถในการแข่งขันในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า หากไทยเตรียมตัวได้ทันและเน้นการลงทุนด้านทักษะอย่างจริงจัง เทคโนโลยีใหม่เหล่านี้จะ “ไม่ใช่ภัยคุกคาม แต่เป็นโอกาสครั้งใหญ่” ในการยกระดับเศรษฐกิจและคุณภาพแรงงานไทยในระยะยาว
