เมื่อวันที่ 21 ตุลาคม 2568 ดร.อรรถพล สังขวาสี อดีตปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เปิดเผยถึงรายงานล่าสุดขององค์การแรงงานระหว่างประเทศ (ILO, Global Employment Trends for Youth 2025) ว่า ปัจจุบันเยาวชนทั่วโลกกว่า 282 ล้านคน หรือคิดเป็น หนึ่งในแปดของเยาวชนทั้งหมด อยู่ในกลุ่ม NEET (Neither in Education, Employment or Training) คือ ไม่เรียน ไม่ทำงาน และไม่ฝึกอาชีพ ซึ่ง ILO เตือนว่าเป็นสัญญาณอันตรายของ “วิกฤตแรงงานรุ่นใหม่” ที่หลายประเทศต้องเร่งรับมือ ในส่วนของประเทศไทย มีรายงานของ ILO ระบุว่า สัดส่วนเยาวชนกลุ่ม NEET อยู่ที่ 13.2% ในปี 2022 หรือราว 1.2 ล้านคน แม้จะลดลงจาก 14.1% ในปี 2016 แต่ยังถือว่าสูงกว่าค่าเฉลี่ยของหลายประเทศในเอเชียตะวันออกอย่างญี่ปุ่นและเกาหลีใต้ที่มีเพียง 6–7% เท่านั้น
ดร.อรรถพล กล่าวต่อไปว่า เมื่อเกิดสถานการณ์เช่นนี้ น่าเป็นห่วงยิ่งขึ้นเมื่อประเทศไทยกำลังเข้าสู่ “สังคมสูงวัยสมบูรณ์” และจะกลายเป็น “สังคมสูงวัยสุดยอด” ในไม่กี่ปีข้างหน้า เมื่อแรงงานวัยทำงานลดลงอย่างต่อเนื่อง กลุ่มเยาวชน NEET ที่หลุดจากระบบจึงยิ่งกลายเป็น “แรงงานที่สูญเปล่า” ซึ่งถ้าไม่เร่งแก้ไขจะซ้ำเติมวิกฤตแรงงานในอนาคตอย่างรุนแรง แต่หากประเทศไทยสามารถดึงเยาวชนกลุ่มนี้กลับเข้าสู่ระบบการศึกษา หรือฝึกอาชีพได้เพียง 30% ก็จะช่วยเพิ่มกำลังแรงงานได้กว่า 4 แสนคน และสร้างมูลค่าทางเศรษฐกิจเพิ่มขึ้น ราว 1–2% ของ GDP ต่อปี ซึ่งเทียบได้กับมูลค่าทางเศรษฐกิจหลายแสนล้านบาท “นี่คือการลงทุนที่คุ้มค่า เพราะเราไม่ต้องสร้างแรงงานใหม่ เพียงแต่คืนโอกาสให้คนที่เคยหลุดไปจากระบบได้กลับมาอีกครั้ง” ดร.อรรถพล กล่าว
“ผมขอเสนอแนวทางเร่งด่วน 3 ประการ คือ 1. ค้นหาเชิงรุก (Active Outreach) โดยสร้างฐานข้อมูลระดับพื้นที่เพื่อติดตามเยาวชนที่หลุดออกจากระบบ 2. เชื่อมเส้นทางการเรียนรู้ (Flexible Pathways) เปิดโอกาสให้เรียนรู้ผ่านระบบการศึกษาทางเลือกและการฝึกอาชีพที่ยืดหยุ่น และ 3. สร้างแรงจูงใจและพี่เลี้ยง (Empower & Mentor) ให้แรงสนับสนุนทางรายได้และกำลังใจ เพื่อให้เยาวชนเห็นคุณค่าในตัวเองและกลับมาสู่ระบบอีกครั้ง”ดร.อรรถพลกล่าวและว่า อย่ามอง NEET เป็นตัวเลขในรายงาน แต่ควรมองว่ากลุ่มนี้คือคนหนุ่มสาวที่หลุดหายจากโอกาสและทุกคนในสังคมมีส่วนในการพาเขากลับมาได้เด็กที่อยู่นอกระบบไม่ใช่ภาระของประเทศ แต่คือศักยภาพที่ยังไม่ถูกจุดประกายถ้าเราพาเขากลับมาได้ ประเทศไทยจะมีกำลังคนเพิ่มขึ้นทันที โดยไม่ต้องรอให้คนรุ่นใหม่เกิด
