องค์การการศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ได้มีมติประกาศยกย่องและบรรจุรายการของไทย จำนวน 2 รายการ ไว้ในโครงการเฉลิมฉลองวาระสำคัญ (Anniversaries Celebration) ประจำปี ค.ศ. 2026–2027 (พ.ศ. 2569–2570) ในประชุมสมัยสามัญครั้งที่ 43 ของยูเนสโก เมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน 2568 ณ เมืองซามาร์คานด์ สาธารณรัฐอุซเบกิสถาน ประกอบด้วย งานฉลองครบ 100 ปี วันพระบรมราชสมภพพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และวาระครบ 100 ปี พระราชกรณียกิจด้านการศึกษา การพัฒนาสังคม และความเสมอภาคทางเพศ ของสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี
ดร.สุเทพ แก่งสันเทียะ ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งได้รับมอบหมายจาก ศ.ดร.นฤมล ภิญโญสินวัฒน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ ในฐานะประธานคณะกรรมการแห่งชาติว่าด้วยยูเนสโก ได้นำคณะผู้แทนไทยเข้าร่วมประชุม และเปิดเผยว่า มติดังกล่าวนำความปลื้มปิติของประเทศไทยในเวทีโลก และเป็นการยืนยันถึงพระเกียรติคุณอันยิ่งใหญ่ของทั้งสองพระองค์ ที่ทรงอุทิศพระวิริยะอุตสาหะ เพื่อประโยชน์สุขของประชาชนและมนุษยชาติ อันสอดคล้องกับอุดมการณ์ของยูเนสโกในการส่งเสริมการศึกษา วิทยาศาสตร์ วัฒนธรรม และสังคมศาสตร์เพื่อสันติภาพและความเจริญรุ่งเรือง
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงริเริ่มโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริกว่า 4,000 โครงการ ครอบคลุมด้านการจัดการทรัพยากรน้ำ เกษตร สิ่งแวดล้อม และการพัฒนาชุมชน อีกทั้งยังพระราชทาน “ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” เป็นหลักนำทางที่ได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ จนทรงได้รับการยกย่องว่าเป็น “พระมหากษัตริย์นักพัฒนา”
สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี ทรงมีพระราชกรณียกิจสำคัญด้านการส่งเสริมการศึกษา โดยเฉพาะการศึกษาสตรี การสนับสนุนการจัดตั้งสถานศึกษา และการอุปถัมภ์กิจกรรมด้านศิลปวัฒนธรรมและงานสาธารณกุศลเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตราษฎร โดยเฉพาะในยามวิกฤต วาระครบ 100 ปี พระราชกรณียกิจด้านการศึกษา การพัฒนาสังคม และความเสมอภาคทางเพศของสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินี จึงเป็นการยกย่องพระปรีชาสามารถและพระวิสัยทัศน์ก้าวไกล ที่วางรากฐานสำคัญต่อการพัฒนาสตรีไทยและสังคมไทยในหลายมิติ และสอดคล้องต่อการจุดเน้นขององค์การยูเนสโกที่มุ่งเน้นส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศทั่วโลก
การประกาศยกย่องครั้งนี้ไม่เพียงเป็นการถวายพระเกียรติสูงสุดแด่ทั้งสองพระองค์แต่ยังสะท้อนถึงการยอมรับจากประชาคมโลกต่อพระราชปณิธานที่ทรงมุ่งมั่นสร้างสรรค์การศึกษา ความเสมอภาค และสันติภาพของมนุษยชาติ อันเป็นความภาคภูมิใจของปวงชนชาวไทย และเป็นแรงบันดาลใจให้ชนรุ่นหลังสืบสานพระราชปณิธานเพื่อความผาสุกของโลกสืบไป
