เมื่อวันที่ 20 มิ.ย.2568 ดร.อรรถพล สังขวาสี อดีตปลัดกระทรวงศึกษาธิการและเลขาธิการสภาการศึกษา กล่าวว่าสถาบัน IMD ได้ประกาศผลรายงานการจัดอันดับความสามารถทางการแข่งขันหรือ World Competitiveness Report ประจำปี 2025 โดยผลการจัดอันดับในภาพรวมพบว่า ประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 30 ซึ่งอันดับลดลงจากปีที่ผ่านมา5 อันดับ ในขณะที่ผลการจัดอันดับด้านการศึกษา ประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 55 ซึ่งอันดับลดลงจากปีที่ผ่านมา 1 อันดับ จากประเทศที่เข้าร่วมการจัดอันดับทั้งสิ้น 69 ประเทศทั่วโลก ทั้งนี้แม้ผลการจัดอันดับด้านการศึกษาของประเทศไทยจะลดลงจากปีที่ผ่านมาแต่ประเทศไทยมีพัฒนาการทางการศึกษาที่น่าสนใจ ดังนี้ 1 แม้ว่าการจัดลำดับของประเทศไทยจะต่ำลง แต่จำนวนประเทศเข้าร่วมจัดลำดับเพิ่มขึ้น ค่าเปอร์เซ็นไทล์เมื่อเปรียบเทียบกับปีที่ผ่านมาได้ดีมากขึ้น โดยในปี 2025 ประเทศไทยอยู่ในเปอร์เซ็นไทร์ที่ 20.6%ซึ่งถือว่าดีกว่าปีที่ผ่านมาเล็กน้อย(ดูรูปภาพประกอบ)
ดร.อรรถพล กล่าวต่อไปว่า ปัญหาเศรษฐกิจและสังคมที่ประเทศกำลังเผชิญโดยการศึกษาถือเป็นหนึ่งในปัญหาที่สำคัญที่ประเทศไทยกำลังเผชิญและน่าจะเป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยให้ความสามารถทางการแข่งขันทางการศึกษาของประเทศไทยดีขึ้น เมื่อเปรียบเทียบผลการจัดอันดับด้านการศึกษาของประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จะพบว่า อันดับที่ 1 ประเทศสิงคโปร์อยู่ในอันดับที่ 8 ลดลง 5 อันดับ จากปีที่ผ่านมา อันดับที่ 2 ประเทศมาเลเซียอยู่ในอันดับที่ 44 เท่ากับปีที่ผ่านมา อันดับที่ 3 ประเทศไทยอยู่ในอันดับ 55 ลดลงจากปีที่ผ่านมา 1 อันดับ อันดับที่ 4 ประเทศอินโดนีเซียอยู่ในอันดับที่ 62 ลดลงจากปีที่ผ่านมา 5 อันดับ อันดับที่ 5 ประเทศฟิลิปปินส์อยู่ในอันดับที่ 63 เท่ากับปีที่ผ่านมา ซึ่งข้อมูลดังกล่าวสะท้อนให้เห็นว่าในกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีแนวโน้มผลการจัดอันดับทางการศึกษาที่ลดลงเกือบทุกประเทศ ประเทศไทยจำเป็นต้องเร่งรัดการพัฒนาการศึกษาเพื่อรักษาตำแหน่งทางการศึกษาของประเทศไทย ให้เป็นหนึ่งในประเทศแนวหน้าทางการศึกษาในระดับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
“จากข้อมูลดังกล่าว ผมขอเสนอแนวทางการยกระดับ IMD 2025 ดังนี้ 1) ประเทศไทยต้องให้ความสำคัญกับการพัฒนาการปรับปรุงข้อมูลทางการศึกษาให้ถูกต้องและทันสมัย ในระบบฐานข้อมูลทางการศึกษาในระดับนานาชาติฐาน ข้อมูลสำคัญที่ IMD ให้เป็นข้อมูลหลักในการจัดอันดับทางการศึกษาประกอบด้วย ฐานข้อมูล UIS ขององค์การยูเนสโก้ และฐานข้อมูล INES ขององค์การ OECD โดยฐานข้อมูล UIS ประเทศไทยต้องให้ความสำคัญกับการจัดเก็บข้อมูลให้มีความครบถ้วนและทันสมัยมากยิ่งขึ้น เพื่อที่จะทำให้ข้อมูลสถิติทางการศึกษาของประเทศไทยดีขึ้น ขณะที่ฐานข้อมูล INES ขณะนี้ประเทศไทยอยู่ในระหว่างการจัดเก็บข้อมูลเข้าสู่ฐานข้อมูลดังกล่าวอยู่ ซึ่งถือเป็นโอกาสอันดีที่จะทำให้ฐานข้อมูลดังกล่าวมีความครบถ้วนทันสมัย 2) ภาคเอกชนยังไม่ยอมรับคุณภาพการศึกษาของประเทศไทยแม้หน่วยงานต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาจะมีความร่วมมือและโครงการพัฒนาการศึกษากับภาคเอกชนเป็นจำนวนมาก แต่มุมมองของภาคเอกชนที่มีต่อระบบการศึกษาไทยยังไม่ดีขึ้น สะท้อนให้เห็นจากผลการสำรวจความคิดเห็นของภาคเอกชนที่มีต่อระบบการศึกษาไทย ที่ทุกตัวชี้วัดมีค่าคะแนนที่ลดลงในทุกตัวชี้วัดอย่างต่อเนื่องมาแล้วเป็นเวลา 2 ปี ดังนั้นการสร้างการมีส่วนร่วมของภาคเอกชนในการพัฒนาการศึกษา จึงต้องเพิ่มระดับการมีส่วนร่วมเพิ่มมากขึ้นจากปัจจุบันที่อยู่ในระดับร่วมให้ความเห็นและร่วมดำเนินการ มาสู่การร่วมกำหนดนโยบายและร่วมรับผิดชอบในการจัดการศึกษา 3) ตัวชี้วัดบูรณาการจะเป็นอีกหนึ่งคำตอบของการยกระดับผลการจัดอันดับ IMD ควรผลักดันให้คณะรัฐมนตรี มีมติเห็นชอบให้การยกระดับผลการจัดอันดับIMDเป็นตัวชี้วัดบูรณาการของส่วนราชการเพื่อจะทำให้การดำเนินการมีการกำหนดหน่วยงานที่รับผิดชอบให้ชัดเจนและมีการวัดผลความสำเร็จอย่างมีความรับผิดชอบแม้ในหลายปีที่ผ่านมาประเทศไทยจะไม่สามารถทำให้ผลการจัดอันดับด้านการศึกษาเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยยสำคัญ แต่เมื่อพิจารณาเจาะลึกในรายละเอียดแต่ละตัวชี้วัดจะพบว่าตัวชี้วัดส่วนใหญ่ที่เป็นตัวชี้วัดสถิติทางการศึกษา(HardDataIndicators) มีแนวโน้มที่ดีขึ้นมีค่าที่เพิ่มขึ้นเกือบทุกตัวชี้วัดสะท้อนให้เห็นว่าประเทศไทยมีพัฒนา การทางการศึกษาแต่ความเร็วของพัฒนาการดังกล่าวยังไม่เพียงพอที่จะทำให้ประเทศไทยมีความสามารถทางการแข่งขันทางการศึกษาแซงหน้าประเทศอื่นๆดังนั้นการพัฒนาการศึกษาจะต้องดำเนินการให้มีความเข้มข้นขึ้นมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลเพิ่มมากขึ้น ดังนั้น จากผลประเมินดังกล่าว ผมอยากฝากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการคนใหม่ได้ถอดบทเรียนการยกระดับ IMD เพราะผลการประเมินเป็นหนึ่งในชี้วัดคุณภาพการศึกษาและศักยภาพของประเทศที่นักลงทุนจะเลือกมาลงทุน ซึ่งจะส่งผลต่อภาพเศรษฐกิจของประเทศต่อไป”อดีตปลัดกระทรวงศึกธิการและเลขาธิการสภาการศึกษา กล่าว
